Toen ik een jaar of 16 was zei mijn vader tegen me, ‘Nils jongen, jouw opa is zijn hele leven boer geweest en had de bank nooit nodig. Toen ik het bedrijf overnam had ik schulden, maar ik was er ook ooit weer vanaf. Als jij boer wordt krijg je zo’n hoge financiering dat je er nooit meer vanaf komt.
Inmiddels heb ik het boerenbedrijf al weer zo’n zeven jaar geleden overgenomen, en inderdaad, ik heb daarvoor een financiering aangegaan waarbij ik me tot mijn pensioen heb vastgelegd. Maar is dat erg?
Aan de ene kant niet, het bedrijf is up to date, zeg maar gerust sterk, en het lange termijn perspectief voor zuivel is goed. Toch zijn er redenen om eens kritisch naar de toekomst te kijken.
Ten eerste, Jan, mijn zoon. Hij is nog maar drie, maar hoe zal het voor hem zijn om boer te zijn? Door voortdurende schaalvergroting en automatisering wordt de boerderij groter en complexer. Te groot om in je eentje te financieren, en te complex om in je eentje te managen. Als boer werk je vaak alleen dus de grenzen van je persoonlijke competenties bepalen de grenzen van het succes van je bedrijf. Het leren kennen van je eigen zwakheden, en inschakelen van externe kennis wordt dus steeds belangrijker. Op mijn eigen bedrijf ben ik al aan de slag om niet alleen kennis van anderen in te schakelen, maar hen ook verantwoordelijkheden te geven voor bepaalde onderdelen van mijn bedrijfsvoering. Zo creëer ik een management team waar ik onderdeel van ben, maar anderen ook. Ik lever een stukje autonomie in, in ruil voor succes. Naast nieuwe managent structuren hebben we ook nieuwe financieringsvormen nodig en het wordt pas echt mooi als we die twee combineren. De huidige financier dekt haar risico in door een hypotheek te nemen op het onroerend goed. Dus risico beheersing door veel aandacht te besteden aan het exit scenario. Daartegenover zie ik liever een financier die niet focust op het uitreedscenario, maar zijn aandacht vestigt op het succes van de onderneming. Hoe kan de financier bijdragen aan het beter presteren van de onderneming? Wellicht krijgt mijn zoon in de toekomst naast een management team ook een Raad van Commissarissen.
Aan de andere kant gebeurt er nog iets. We zijn gewend geraakt aan voortdurende veranderingen. Innovaties zorgen ervoor dat alles groter, sneller beter en efficiënter gaat. Maar is de toekomst wel een rechte lijn, doorgetrokken uit het verleden? Steeds meer innovaties zijn zo baanbrekend dat ze de gevestigde orde totaal omvergooien. Innovaties die een totale nieuwe orde scheppen. ‘Disruptive innovation’ noemt men dat. De vraag is niet zozeer of we ook in de landbouw met deze disruptive innovation te maken krijgen want dat krijgen we zeker. De vraag is ook niet zozeer wat dat precies zal zijn, want dat valt moeilijk te zeggen. De grote vraag is zijn we, met onze structuur, in staat om de grote innovaties die gaan komen met beide handen aan te grijpen en daar op in te spelen? Of hebben we onszelf met onze langdurige financieringen veel te vast gezet op het huidige systeem? Neem Kodak eens als voorbeeld, ooit een sterk bedrijf, leidend in de wereld van de fotografie, met een geweldige groeimarkt in het verschiet……..resultaten uit het verleden…………
